Image Image Image Image Image Image Image Image Image Image

| 3 november 2024

Scroll to top

Top

Björn van der Doelen: oprechtheid, humor en de nieuwe plaat

Björn van der Doelen: oprechtheid, humor en de nieuwe plaat
Guido Segers

Björn van der Doelen leeft de tweede jongensdroom. Na jaren voetballen bij PSV, NEC, Twente en Standaard Luik pakte hij de gitaar op en keek nooit meer terug naar de dagen op het grasveld. Björn speelde nog eens in de Spades en ging daarna zijn eigen weg met gitaar en een tas vol verhalen.

Tekst: Guido Segers | Foto’s Justina Lukosiute en Ellen Jeurissen (header)

Met Allez Soldaat en nu met de Huursoldaten trekt hij langs de podia en huiskamers. Vooral veel spelen en vertellen, dat is wat hem bezig houdt. Zo af en toe komt hij nog langs op tv om een liedje te spelen of een verhaal te vertellen, maar het podium is zijn thuis. Het publiek in de ogen kunnen kijken en raken, daar gaat het om. Dat deed hij enorm goed met ‘Cabbalero Zonder Filter’, maar de nieuwste plaat lijkt zelfs nog beter aan te slaan. Tijd voor een praatje.

Bij Björn thuis doet de bel het niet, dus moet je kloppen. Met een vrolijke lach en meteen de hand uitgestoken vliegt de deur open. Langs de deur hangt een bordje ‘Strawberry Fields’. Het oefenhok heet ‘Penny Lane’. De koffie staat klaar en we gaan zitten aan de gezellig grote eettafel. Het is eigenlijk precies zoals je zou verwachten na het horen van de platen en de praat.

De verkoop van ‘De Cowboy, De Outlaw, De Sheriff en De Hoer’ gaat lekker postte hij eerder vandaag op Facebook: “Ja, dat valt niks tegen. Ik heb van ‘Caballero Zonder Filter’ (de vorige plaat, red.)  300 platen en 500 cd’s laten drukken en daar ben ik nu wel doorheen. Ik heb er zelfs nog 1000 bijbesteld, maar die waren inmiddels ook op. De eerste persing van de nieuwe plaat is er nu al een heel eind dorheen, al voordat de plaat uit is eigenlijk … Zo goed is het eerder niet geweest met de verkoop.” In de Rozenknop vond de prerelease op 23 maart plaats, daar gingen de platen als warme broodjes over de toonbank.

Live in de Rozenknop, 23 maart. Justina Lukosiute

De kleinere wereld van vroeger

Als kleinigheidje heb ik voor Björn het boek ‘Walden’ meegenomen van Henry David Thoreau. Ik leg uit dat net als Thoreau, Björns muziek naar mijn idee gaat over de kleinere wereld. De wereld die je kunt bevatten en waar je enigszins controle over kunt hebben, in plaats van de grote chaotische wereld van de media. In zijn nummers doet hij precies dat, het gaat om de mensen om je heen, de interacties en gevoelens. “Gaaf, ik lees soms heel veel en dan weer weinig, maar dit ga ik zeker lezen. Het klopt wat je zegt, de wereld is enorm moeilijk om te bevatten soms en niet te bevatten. Die kleiner maken en proberen te vatten is zeker iets wat ik doe. Daarom kijk ik vaak terug naar vroeger, toen de wereld ook gewoon kleiner was. Het internet heeft dat veranderd.”

“We krijgen continue informatie tot ons, non-stop zijn we aan het ontvangen en krijgen we ellende over ons uitgestort. Ik maak me daar wel eens zorgen om, vooral met de kinderen. Hoe moeten zij daar mee omgaan? Moet ik als ouder mijn kinderen voor ze twaalf zijn al een smart phone geven? Ik vind dat verschrikkelijk, je kind maar wegstoppen achter een apparaat. Ja, tuurlijk wil je ze af en toe achter het behang plakken. Maar ik vind het al moeilijk om met al die informatie om te gaan, laat staan die kinderen. Het is ook een stuk gezelliger zonder al die telefoons…” Het zijn overpeinzingen van de muzikant die terug te horen zijn in de muziek als je net wat dieper kijkt. Het zijn die gedachten, de vraagstukken die helpen om de muziek vorm te geven. Zo ook het nieuwe album ‘De Comboy, De Outlaw, De Sheriff en de Hoer’.

‘Huiskamerconcert in Geldrop’, 2015. Justina Lukosiute

De plaat heeft twee uptempo nummers, de titelsong en ‘Jimbo’. Die springen er ook meteen uit: “Die nummers had ik eigenlijk ook al wat eerder geschreven en staan een beetje apart van de rest. ‘Jimbo’ speelden we al langer live, dat nummer was eigenlijk ook al klaar voor de vorige plaat. Het voelde te veel als De Dijk, het paste niet. Nu hebben we het omgegooid en klinkt het rauwer, grommend en met de mondharmonica van Aart erbij helemaal compleet. ‘Cowboy’ schreef ik na een superfijn optreden op Jazz in Duketown, toen ik nog helemaal vol zat van de energie daarvan. In dat nummer nuanceer ik mezelf eigenlijk. Ik weet het ook allemaal niet en heb geen antwoorden. Dat zit in dat nummer.”

Enthousiast vervolgt Björn over de verdere plaat: “Bij Caballero had je echt twee kanten, een met de liefdesliedjes en een andere met donkerdere songs. Ik wilde daar mee verder op dit album, met het vertellen. Het is eigenlijk het verhaal van een relatie die kapot loopt, een ‘afscheidsplaat’ eigenlijk, met een deel frustratie, maar ook een stuk gemis. Het zijn elementen uit mijn eigen leven, maar ook dingen die ik om me heen zie. Dat gemis is bijvoorbeeld iets wat ik heel sterk voel als ik ver weg moet voor een optreden. Zo alleen in de auto mis ik El en de kids (als Björn over vriendin en partner Ellen spreekt, is het altijd El red.). Het tweede deel is wat losser, met wat nummers die uitstapjes zijn van dat verhaal. Op ‘Het Regent Hard’ is dan de cirkel weer rond, er staat iemand voor de deur en dat is een nieuw begin. Het is ook de deur naar een volgende plaat.” Omdat er zoveel van hemzelf in de plaat zit, wordt het soms wel te serieus genomen door mensen om hen heen. “El en ik hebben allebei de vraag gekregen of het wel goed ging tussen ons, vanwege de nummers die ik schrijf. Dat is dan wel weer het gevolg, maar dat betekent wel dat het echt is en mensen het voelen.”

Ik vraag of het niet lastig is om zoveel van zichzelf in de muziek te stoppen. Er zit eigenlijk geen filter tussen de Björn op plaat, op het podium en in persoon. De Björn die tegenover me zit te bladeren door het boek is de man van de liedjes. “Het is een heel bewuste keuze geweest om gewoon eerlijk te zijn in nummers. Om dingen te zeggen zoals ze zijn, hoewel ik vaak uitvergroot en inzoom op kleine dingen. Al voor Caballero heb ik heel bewust gekozen om gewoon te vertellen wat ik wil vertellen. Gooi het er maar gewoon uit!. Niet alles is uit eigen ervaring, soms zijn het dingetjes van mensen om je heen, soms pure fantasie die begint bij je eigen gevoel. Uiteindelijk is het ook een stuk poëzie, een idee wat je uitdrukt. Die vrijheid moet je ook nemen om een verhaal te vertellen. Maar El heeft er soms wel moeite mee, met bepaalde nummers.” Ik vraag of het niet soms zo is dat hij dingen moet schrappen of weglaat. Het gaat tenslotte om het eigen leven. Björn denkt daar even over na: “Nee, eigenlijk ben ik zelf de filter al. Als iets niet kan, dan bepaal ik dat zelf. Een nummer als ‘Wie de Schoen Past’ is bijvoorbeeld moeilijk, maar ik wil dat wel gewoon zeggen. Het is ook heel bevrijdend om zulke nummers te maken.”

Eigenlijk ziet Björn zichzelf als een verhalenverteller. Hij wil mensen raken en iets meegeven. Hij omschrijft dat aan de hand van het nummer ‘Fantini Farese’ van de vorige plaat: “Dat nummer begon met een enkel zinnetje en vanuit daar vertel je verder. Wij zijn samen wel op vakantie geweest en hebben op het strand gelopen, maar daarna wordt het een verhaal. Het naakt, onbezonnen de zee in rennen van de vrouwfiguur en de man die eerst alle kleren netjes opvouwt en dan met zijn boxershort er achteraan slentert, dat is heel beeldend maar niet meer wat ik heb meegemaakt. De passage van hand in hand lopen is ook zo’n moment, dat doen we normaal nooit. Die momenten met een stukje fantasie en verhaal maken samen een nummer. Symboliek samen met het beeldende en een grapje maakt het tot een fijn verhaal voor de luisteraar. Het moet een goed verhaal zijn, dat is altijd spannend. Snappen mensen wel wat ik zeg? Komt het wel over wat ik bedoel. Die twijfel is er altijd bij mij.”

Björn van der Doelen – Fantini Farnese from De Beeldslager on Vimeo.

Mensen raken en verhalen vertellen

De twijfel is niet minder geworden met de jaren. Bij een nummer op de plaat was het zelfs extra moeilijk. “Het nummer ‘Rust’ is voor een vriendin die haar ouders vrij vroeg verloren is. Dat nummer moest goed zijn, dus ik twijfelde er wel bij. Toen ik het voor de eerste keer hier op de bank voor El speelde had ze tranen in haar ogen op het einde. Dan weet je dat je goed zit. Misschien moet er nog wat aan gesleuteld worden, maar de onderdelen zitten er dan in.” Het raken van mensen, iemand echt grijpen met je nummers, dat is voor Björn het belangrijkste. Hij zoekt dat ook bij zijn inspiratiebronnen. Verhalen die je pakken en die vind je op veel plekken: “Ik luister vooral veel americana en ook country. Daar zitten de verhalen in. Dolly Parton heeft zo’n nummer over een haar eigen reis naar Memphis. Prachtig! Veel artiesten vinden de Doors niks, maar Jim Morrisson en zijn plaat ‘American Prayer’, dat is voor mij het einde. De oprechtheid, het geloven in wat je vertelt. Dat raakt me bij Jim Morrisson. Ook buiten de muziek bij comedians zoals Bill Hicks en Louis CK heb ik dat. De kalmte waarmee ze een verhaal vertellen, de oprechte boosheid en frustratie en hoe ze je altijd achterlaten met nieuwe gedachtes. Dat wil ik. Als ik dan in een recensie teruglees dat iemand bepaalde gedachtes en ervaringen heeft bij mijn muziek, dan raakt me dat. Dat is het grootste compliment voor mij.”

Op de nieuwe plaat is Björn van der Doelen ook veel meer de verteller. De nummers zijn meer ingetogen, minder een volle band en meer de frontman. Dat heeft vooral te maken met de manier van schrijven: “Caballero was als plaat klaar op het moment dat we de studio in stapten. Die plaat was al uitgewerkt, gerepeteerd en dat was veel meer een samenwerking. Dat was geweldig, maar ik wilde het op deze plaat anders aanpakken. Ik wilde echt naar de basis van het nummer, wat is er nodig om het te laten werken? Hoe versterk ik het verhaal dat ik wil vertellen. Als je naar oude country platen luistert, hoor je veel verschillende instrumenten, maar niet tegelijk en alleen wanneer ze echt wat toevoegen. Een beetje less is more eigenlijk, meer zeggen door minder geluid te maken. Daardoor zijn de muzikanten minder aanwezig, maar als ze iets doen is dat echt van meerwaarde.” Deze werkwijze plaatst de verteller dan ook duidelijk naar voren: “Ik denk dat het te maken heeft met het veel alleen optreden. Daardoor ga je veel meer die rol invullen. Ik doe dat ook op de plaat met spoken word stukken, waar ik een gedicht voor lees met een papiertje erbij. Op deze manier kan ik mijn eigen invulling als artiest verder oprekken en toch interessant houden. Ik wil ook vertellen, maar met een knipoog.”

Release show @Rozenknop. Justina Lukosiute

Humor is er zeker bij als je een optreden van Björn van der Doelen & De Huursoldaten bijwoont. Het publiek ligt meermaals dubbel. “Je moet jezelf niet te serieus nemen als artiest, het gaat er om dat mensen een leuke tijd hebben. Ik kan het niet uitstaan als artiesten zichzelf als het centrum zien. Een Waylon vind ik gewoon niet interessant, dat imago van belangrijk zijn en een rocksterleven is zo fake, zo star ook. Ik kan daar niets mee. Kijk naar de echte grote rocksterren als Freddy Mercury. Dat was zo over de top en dat wist hij zelf ook best. Je moet het kunnen relativeren, dat geeft je ook veerkracht. Een band die ik graag zie zijn The Hives. Je hoeft niet eens van de muziek te houden om te genieten van die show, dat is spektakel en over de top humor.” Ik stel dat humor misschien is wat artiesten tot mens maakt, tot iemand met wie we een band kunnen hebben. Dat is misschien waarom we zo’n verhaal van Bruce Springsteen die in Eindhoven even staat te jammen met een paar gasten zo tof: “Ja, die heeft het begrepen, die Springsteen. Die weet hoe het werk, ook met zo’n opvoering van een nummer dat ze zogenaamd niet kennen. Dat is precies wat ik bedoel. Humor is zo ontzettend belangrijk. als artiest. Hoe kan je anders groeien?”

Hard werken, vallen, opstaan en groeien.

Een prangende vraag voor mij is hoe Björn zijn carrière in de muziek ziet in relatie met zijn voetbalverleden. Hoe is het om steeds vanuit dat perspectief benaderd te worden als artiest? “Voor mij ligt dat ver achter me. Ik wil nog best een clinic doen, maar niet meer die voetballerij in en voor 1 minuut spelen naar Hilversum rijden. Dat ligt achter me en ik denk dat ik door het harde werken, het vele spelen een fanbase heb opgebouwd als muzikant. Ik denk dat het los staat van het verleden als voetballer. Dat zal altijd blijven plakken natuurlijk, maar voor mij is de nasleep van het voetballen wel aan het opdrogen. Het voetballen heeft me veel gebracht, zonder die tijd zou ik dit nu niet kunnen doen, maar het is mijn verleden. Als muzikant geloof ik net als met voetballen dat je keihard moet werken, op je bek moet gaan en weer opstaan. Zo groei je, word je beter en bouw je karakter. Ik geloof niet dat een wedstrijd of een minuut op tv spelen dit doen. Muzikanten als Gerard van Maasakkers en J.W. Roy hebben het ook zo gedaan. Dat is hoe het leven werk, je moet ervoor werken.”

Tot slot vraag ik naar zijn nieuwe label, “Val Maar Kapot, Ik Doe Het Zelf Wel Records”. Hoe is dat in het leven geroepen? “Heel simpel eigenlijk, Bastaard Platen ging niks meer uitbrengen. Die jongens zitten met hun eigen muzikale carrière en dat laat weinig ruimte over. Ik zat dus te denken hoe ik de plaat ging uitbrengen. Ik heb nog wel eens een mailtje naar Excelsior gestuurd, maar geen reactie gehad. Toen dacht ik eigenlijk… val maar kapot, ik doe het zelf wel. Toen had ik de naam en zo breng ik gewoon mijn muziek uit. Ik vind het ook wel mooi om dat zelf te doen en te laten zien. Zelf die platen inpakken, merchandise bestellen en op de fiets wegbrengen. Dat op Facebook plaatsen, ik vind het hartstikke mooi. Mezelf niet te serieus nemen.” Ik zeg dat dit eigenlijk ook een soort verhaal vertellen is, het verhaal van zichzelf als zoekende en hardwerkende artiest met een knipoog: “Ja, dat is ook weer zo. Ook met die bijnamen, een beetje de spot drijven met jezelf moet prima kunnen. Zolang je het maar meent en leuk vindt. Zoiets moet je niet spelen, daar prikken mensen zo doorheen.”

‘De Cowboy, de Outlaw, de Sheriff en de Hoer’ is uit op “val allemaal maar kapot ik doe het zelf wel-RECORDS”. Omdat je die nog niet helemaal kunt luisteren op Spotify, kun je net zo goed nog een keer luisteren naar dit juweeltje.