Poëzie en muziek zijn onafscheidelijke vrienden. Een goede songtekst is pure poëzie en een goed gedicht, voorgedragen door een spoken word artist, klinkt als muziek in de oren. Poëzie kan zwaar en ontoegankelijk zijn, maar is soms ook hartstikke rock ‘n’ roll. Reden voor Eindhoven Rockcity om eens een kijkje te nemen bij ‘Maakbaars’, het maandelijkse programma in Natlab waarbij stadsdichter en singersongwriter Iris Penning muzikanten, dichters en andere kunstenaars ontvangt. Deze editie is onder andere Bertus Borgers te gast, een van de oprichters van de Rockacademie in Tilburg.

Tekst: Maartje Kunnen | Foto’s: Bram van Dal

Als het publiek de podiumzaal van het Natlab binnenloopt, staan Bertus Borgers (saxofoon) en zijn broer Ruud (elektrische gitaar) al een lekker moppie te spelen. Vanuit mijn heerlijke bioscoopstoel heb ik prima zicht op het podium. Het gevoel dat ik in een gezellige huiskamer zit, wordt versterkt doordat Iris Penning heel relaxed op haar sokken rondloopt. Ik heb haar één keer zien optreden als singersongwriter, tijdens de finale van de Grote Prijs in 2014. Alweer negen jaar geleden, maar ik herinner me nog dat ik onder de indruk van haar was.

Bij ‘Maakbaars’ ligt de nadruk op het maakproces en gunnen kunstenaars van diverse pluimages ons een kijkje in hun brein. Iris trapt af met een blik in haar eigen bovenkamer vol gave vondsten: ‘De gedachtengangen liggen vol flarden […] Iedereen is welkom. Struikel niet over de wanhoop en de euforie […] leer ik zeilen op mijn hersengolven.’ Ze stelt de gebroeders Borgers voor. Bertus heeft onder andere gespeeld met Raymond van het Groenewoud, The Golden Earring en Herman Brood. Ook Ruud heeft met allerlei grote namen gespeeld en belangrijker: hij was haar docent op het Rock City Institute. De twee zullen de avond ‘aan elkaar spelen’.

De eerste gast van de avond (ik beschouw Ruud, Bertus en Iris al als het meubilair van de huiskamer) is Jody Geijsendorpher. Deze danser en choreograaf houdt zich sinds kort ook bezig met film en scenarioschrijven. Haar doel is om dans niet slechts een onderdeel van film te laten zijn (zoals in een musical of zo), maar dans en film te laten versmelten. De dans vertelt het verhaal in de film. We zien haar debuut ‘Fight or Flight’, een intrigerende en hypnotiserende film over sociale angst. Ik heb 15 minuten lang compleet gebiologeerd zitten kijken. Een combinatie van dansstijlen, martial arts, dansers in alle kleuren, coole outfits, opzwepende muziek, spookachtig licht en de geweldige locatie Area51, die met al die betonnen zuilen de beklemming benadrukt. De trailer is te zien op YouTube:

Dat kunstenaars geen marketingmensen zijn (wat voor ze pleit!) bleek maar weer toen Penning aan Geijsendorpher vroeg waar we haar konden volgen. ‘Oh eh… ja, ik heb een website, maar ik weet niet of je die makkelijk kunt vinden, want ik heb een lastig te spellen achternaam.’ Om het jullie makkelijk te maken, is hier de link: https://jodygeijsendorpher.com/

De volgende gast is biokunstenaar Charlotte van Alem, die onder andere een leerachtig product prepareert uit kwallen en kombucha. Ook staan er glasplaten van haar hand waarin we menselijke tranen zien, 100x uitvergroot en gedigitaliseerd. Niet erg rock ‘n’ roll, wel fascinerend. https://charlottevanalem.com/

Dan is de beurt aan voormalig stadsdichter van Groningen Joost Oomen. Met een hupsje komt hij het podium op gesprongen. Hij kijkt verwachtingsvol de zaal in, een olijke twinkeling in zijn ogen. Tijdens het voordragen van de gedichten gaat hij van mezzo forte (tamelijk hard) steeds sneller naar fortissimo (zeer hard) om daarna weer decrescendo (geleidelijk zachter wordend) naar het einde te gaan, om in muziektermen te blijven. ‘Moet je niet bijkomen van je geschreeuw?’ is dan ook de eerste vraag die Penning na afloop stelt. Daar heeft Oomen geen last van. Mijn persoonlijke favoriet van zijn verzen was er een over een Rijksinstituut voor gedichten dat er zou moeten komen. Dat instituut zou dan protocollen moeten opstellen waar poëzie aan moet voldoen. Geestig, maar tegelijkertijd onheilspellend. Ook Oomen is geen marketingman. Als Penning zegt dat je zijn dichtbundel ‘Lievegedicht’ hier kunt kopen, zegt hij dat je dat beter niet kunt doen. Kom liever naar zijn voorstelling ‘Alle dichters hebben gouden helikopters’ (over wat poëzie is), dat is goedkoper en dan hoef je ook minder te lezen. Van valse bescheidenheid heeft de dichter geen last: zijn show is bedoeld voor de nieuwe minister-president, om die te leren wat poëzie is. Hierbij de speeldata: https://www.joostoomen.com/

Bertus Borgers zelf is de hekkensluiter van de avond. Inmiddels al 76, maar hij maakt een kwieke indruk. Hij vertelt een anekdote uit ’82. Met onder andere Herman Brood zou hij André Hazes senior begeleiden tijdens een benefietconcert. Die zou daar rocknummers ten gehore gaan brengen. In de bus erheen bedachten ze dat ze voor Hazes wel een Nederlandse tekst konden maken op ‘Guilty’ van Randy Newman. Sommige stukjes waren lastig te vertalen, dus die lieten ze open, zodat Hazes daar zelf iets mee kon doen. Geen enkel probleem voor de Amsterdamse volkszanger. Hij zong wel wat en als het even vastliep met het nummer, riep hij gewoon ‘Everybody happy?’ in de microfoon en dan schreeuwde het publiek als uit één mond: ‘Yeah!’ Toen Borgers de beelden 10 jaar na dato terugzag, dacht hij: nu moet ik die Nederlandse tekst op dit nummer toch eens afmaken. ‘Okay, ik heb gedronken en ik had hier eigenlijk nooit mogen staan, maar ik wist niet wat ik doen moest en ik had niemand anders om naar toe te gaan,’ luidt de tekst die familieman Borgers niet op het lijf geschreven lijkt, maar die hij wel heel invoelbaar vertolkt. Verder is Borgers bezig aan een scenario op verzoek van de regisseur van ‘De bende van Oss’. Als Penning vraagt wanneer we de film kunnen verwachten, lacht hij. ‘Misschien wel nooit.’ Bertus en Iris, begeleid door Ruud, sluiten af met het ontroerende duet ‘Druk op de knop’. Over de voorbije relatie tussen twee mensen met een heel verschillende levensinstelling.

De rode draad door deze avond is duidelijk het plezier dat de zeer uiteenlopende kunstenaars hier hebben in het maken. Dat plezier is aanstekelijk en veel belangrijker dan het aan de man brengen van het eventuele resultaat. Erg verfrissend in een tijd waarin ook in de kunst de homo economicus steeds meer de scepter zwaait. Hulde aan de makers!

• De Borgers staan op 6 januari 2024 in het Blue Collar Hotel: https://www.borgersfamilie.nl/
• De winnaar van de filmkaartjes, die dus ook een tip mocht geven, tipte: 13 december 2023, Het Stroomhuis, folkpunk.