Wie de laatste vrijdag van mei in het centrum van Eindhoven is, kan het opmerkelijke gezelschap bijna niet missen. Een groep uitbundige mannen trekt door de stad met een bakfiets, versierd met goudgespoten lp’s. In de bak staan een draaitafel en een fauteuil, waarop een dj zit die vrolijke beats de stad in slingert en naast de fiets maken dansers flikflaks en salto’s alsof het niks is. In de grote winkelstraat kijkt een straatmuzikant verbaasd op als de dj beats door zijn vioolmuziek begint te mixen. Er ontstaat een spontane jam.

Deze jaarlijkse rondrit heet de jamcycle en is de aankondiging van het (grotendeels gratis) festival Jams & Gems dat in het weekend van 29 en 30 juni op Strijp-S alweer zijn derde editie heeft, getiteld ‘Digging For Gold’. Een hele rits disciplines komt hier samen: live muziek, dj’s, beeldende kunst, dans, spoken word. Inmiddels begint het festival een begrip te worden in Eindhoven. Tijd om een van de organisatoren aan de tand te voelen. We spreken bevlogen initiatiefnemer Roy Overdijk (32) in Coffeelab op Eindhoven Centraal.

Tekst: Maartje Kunnen | Foto’s: Theo Visser

Als ik vijf minuten te laat arriveer zitten de fotograaf, die vorig jaar de jamcycle in beeld bracht, en Overdijk al geanimeerd te praten. Overdijk is choreograaf en danser bij Eindhovense dansformatie The Ruggeds, internationaal befaamd, huidig Nederlands kampioen én in 2022 wereldkampioen breaking (in de volksmond vaak breakdance genoemd). Hij vertelt dat het initiatief voor Jams & Gems ontstond vanuit die formatie. Vanuit hun voorliefde voor dans zochten ze al vaker contact met artiesten buiten dat hokje. ‘Ons idee was: we nemen kunst mee de club in, brengen dans van wereldniveau naar het festival en nemen het festivalgevoel mee het theater in. Als mensen niet uit zichzelf uit hun bubbel komen, dan komen wij ze wel halen!’ Jams & Gems brengt de verschillende communities samen, het creëert kruisbestuiving. ‘We zijn eigenlijk een community van communities.’ De resultaten van hun inspanning zijn te zien op het festival in juni, maar ook in een theatervoorstelling waarmee ze aankomend seizoen rondtoeren.

‘Mensen van allerlei achtergronden en leeftijden staan met elkaar te dansen, ook buurman Henk.’

Jamsessie met schilder, dj en dansers

Bij breaking draait het voor een groot deel om improvisatie. ‘Inspiratie daarvoor vinden we in alles om ons heen.’ Door middel van jamsessies met creatievelingen uit andere disciplines komen ze al improviserend tot nieuwe dingen. Hoe gaat zoiets in zijn werk? Bijvoorbeeld zo: kunstenaar Niels Egidius begint te schilderen en Jessy Kemper (ook van The Ruggeds) maakt daarbij geluiden met de synthesizer. Hierdoor geïnspireerd, beginnen de dansers te dansen, die op hun beurt schilder en dj beïnvloeden. Maar net zo goed danste Overdijk tijdens Storioni, het Eindhovense festival voor kamermuziek, in Area51 eens op de muziek van Vivaldi, gespeeld door twaalf strijkers.

Met Jams & Gems willen de organisatoren vooral mensen in Eindhoven samen brengen en verbinden. Overdijk komt uit een grote familie. ‘Met aanhang erbij wel zo’n 60 mensen. Dat betekent veel verjaardagen en die vieren we met muziek en lekker eten. Iedereen uit mijn familie houdt van dansen en op feestjes doen we vaak films en videoclips na.’ Dat familiegevoel deelt hij met zijn crew en uiteindelijk is dat ook het gevoel dat ze met Jams & Gems aan de stad willen geven. ‘Ons publiek is heel gemêleerd. Mensen van allerlei achtergronden en leeftijden staan met elkaar te dansen, ook buurman Henk.’

‘Voor kinderen van nu willen wij die videoband zijn.’

Moves op de trampoline

De danser en choreograaf groeide op in Eindhoven. Als 6-jarig jochie leerde hij tijdens het buitenspelen Virgil Dey kennen. Ze voetbalden samen en klommen in bomen. Met kerst kreeg Dey een trampoline en daar oefenden ze hun eerste moves op. Toen ze een jaar of 11 waren, werd er in de gymzaal achter hun huis breaking-les gegeven. Daar ontmoetten ze Jessy Kemper en Niek Traa, met wie ze jaren later The Ruggeds zouden oprichten. Ze haalden hun inspiratie vooral van videobanden die rondgingen.

Als tieners en twintigers kregen de jongens van jeugdwerker Angelo Martinus en vanuit jeugdcentrum Dynamo veel mogelijkheden om dingen te organiseren. Tegenwoordig is het een stuk moeilijker om zomaar zonder middelen iets georganiseerd te krijgen. The Ruggeds, die inmiddels ook een stichting zijn, willen kinderen in de wijken inspireren, naar de scholen toe. Maar ook zij hebben al vijf jaar geen eigen vaste locatie en om dingen te organiseren heb je met steeds meer tussenpartijen te maken. Desalniettemin gaan ze onverschrokken door met hun missie. ‘Voor kinderen van nu willen wij die videoband zijn.’

‘Wat Philips voor de stad heeft gedaan, dat kunnen wij ook, met zijn allen.’

Wat mist er nog in Eindhoven? ‘De stad heeft er door de jaren heen veel leuke festivals en collectieven bij gekregen: DDW, Glow, So what’s next, Emoves, Storioni, Hit The City, Bridge, Mozem, Tasty Folk, Overburen, Kader, Breek. We zijn goed op weg, maar er zou nog iets meer verbintenis mogen zijn. Bedrijven kunnen daar ook aan bijdragen.’ Een beetje zoals Philips dat 100 jaar geleden deed? Met een sportvereniging, een fruittuin voor werkverschaffing, studiefinanciering en dergelijke? ‘Ja, wat Philips voor de stad heeft gedaan, dat kunnen wij ook, met zijn allen.’

Het gevoel als PSV scoort

Op zaterdagmiddag 29 juni zijn de kwalificatiewedstrijden voor de World Breaking Classic. Dansers nemen het in duo’s tegen elkaar op. Zondagmiddag is de finale. ‘Dat is zo mooi! Iedereen in de zaal voelt verbinding. Bij de beste moves staan mensen op en beginnen te schreeuwen. De emotie is vergelijkbaar met als PSV een goal scoort.’ Heb je dan ook dans-hooligans? ‘Nee, ondanks dat het echt een battle is en je wilt winnen, ben je ook vol bewondering als een tegenstander een geniale move maakt en dat geldt ook voor je supporters. Je voelt vooral saamhorigheid.’

Welke danser moeten we echt gaan zien op J&G? ‘Rick Zhou uit China. Zijn approach van bepaalde bewegingen is fantastisch. Hij heeft een geweldige controle over zijn handen en hij is gigantisch lenig in rug en schouders. Zoiets dwingt bewondering af. Als ik naar zo iemand kijk, zie ik de keuzes die hij heeft gemaakt, alle uren die hij heeft gestoken in het perfectioneren van een bepaalde beweging.’ Hoe hebben ze deze jongen ontdekt? ‘Via de online breaking community. Technologie is lang niet altijd mooi, maar voor dit soort dingen wel heel handig.’

‘We vragen mensen ongeacht hun achtergrond. Het gaat erom dat iemand iets heel eigens heeft.’

The Ruggeds zijn zeer internationaal georiënteerd. Ze doen mee aan battles over de hele wereld en hebben overal contacten. Crewlid Dey heeft roots in Ghana en via hem hebben The Ruggeds een project aldaar opgezet. De muziek waarop de crew danst, heeft eveneens roots in Ghana, dus er viel veel op zijn plek. Ze hebben workshops gegeven en een battle georganiseerd. De winnaar hiervan komt naar Jams & Gems. Daarnaast hebben ze met lokale artiesten gewerkt aan een EP. De opbrengsten hiervan gaan terug naar de Afrikaanse scene om de muzikanten en dansers verder te ondersteunen en faciliteren. Over dit project is een documentaire van Stephan Velema in de maak, die waarschijnlijk in Natlab gaat draaien.

Gouden plak?

‘Digging For Gold’ zoals deze editie van J&G heet, kun je op verschillende manieren uitleggen. Stichting The Ruggeds zoekt actief naar mensen die op creatief gebied iets bijzonders doen. ‘We vragen mensen ongeacht hun achtergrond. Het gaat erom dat iemand iets heel eigens heeft.’ En pas je niet in het één, dan pas je wel in het ander. Zo deed singer-songwriter Ebony Winter auditie voor de theatertour van Jams & Gems. Hoewel ze grote indruk maakte, konden ze haar niet voor de voorstelling gebruiken, maar ze staat nu wel op het festival. Daarnaast zijn er drie Ruggeds in de running voor een plek op de Olympische Spelen in Parijs. Hun streefdoel is uiteraard een gouden plak.

‘We vieren de culturele diversiteit. We kijken naar anderen met de blik van: wat kan ik van jou leren? Voor ons is dat heel vanzelfsprekend.’

Wat mogen we echt niet missen op Jams & Gems? ‘Haha, eigenlijk alles, maar we zijn op een aantal dingen bijzonder trots: we hebben dit jaar een headliner waar je u tegen zegt, namelijk Lander & Adriaan. Zij hebben afgelopen jaren hun strepen dubbel en dwars verdiend en staan dit jaar onder andere ook op Lowlands. Niet iedereen zal ze kennen hier in Eindhoven, maar na de 29ste gaat daar zeker verandering in komen. Onze samenwerkingen met horeca als De Huiskamer en Reverie zijn ook iets om naar uit te kijken en natuurlijk onze afterparty: Connect The Odds! Die heeft een geweldige line-up van dj’s.’

Niks is vreemd, alles is okee

Toen Overdijk, Dey, Kemper en Traa 18 waren, misten ze een plek waar hun eigen muziek gedraaid werd. Nu zorgen ze met Connect The Odds zelf voor die plek. Wat kunnen we verwachten? ‘Een eclectische avond waar verschillende genres met elkaar worden verbonden, denk aan bailefunk, house, breaks, hiphop en afrobeats.’ Ook hier is er altijd een heel gemixt publiek. ‘We organiseren dit festival vanuit het idee: niks is vreemd, alles is okee. We vieren de culturele diversiteit. We kijken naar anderen met de blik van: wat kan ik van jou leren? Voor ons is dat heel vanzelfsprekend.’

Natuurlijk zijn we bij Eindhoven Rockcity eigenlijk een platform voor harde gitaarmuziek. Is er op Jams & Gems nog een crossover met rock of metal? ‘Een aantal dj’s draait ook rock, maar er is geen jamsessie met een rockband.’ Wellicht een ideetje voor de toekomst.

Meer info over Jams & Gems via de website, Instagram of Facebook.
Zaterdag 29 juni (13.00u-23.00u): gratis toegang
Zaterdag 29 juni (23.00u-3.30u): ticket nodig
Zondag 30 juni (16.00u-19.00u) finale van de World Breaking Classic: ticket nodig